Σαν σήμερα, την 1η Ιουλίου 1899, ιδρύθηκε στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη ο «Όμιλος Φιλομούσων», ο πρόγονος του Γυμναστικού Συλλόγου Ηρακλής – που είναι ιστορικά το πρώτο αθλητικό σωματείο της Θεσσαλονίκης.
Το όνομα του Ομίλου δεν ήταν τυχαίο. Φιλόμουσος σημαίνει εκείνος που αγαπά τις Μούσες, και συνεπώς τη μουσική, τις τέχνες, τα γράμματα, την ιστορία και κάθε άλλη δραστηριότητα που οι Μούσες αντιπροσωπεύουν. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Σωματείου, ο Όμιλος υπήρξε ένα ερασιτεχνικό, φιλολογικό, μουσικό και γυμναστικό σωματείο με στόχο την ηθική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη των νέων της εποχής.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο Όμιλος ίδρυσε τέσσερα τμήματα: το Καλλιτεχνικό, το Γυμναστικό, το Εντευκτήριο και το Αναγνωστήριο.
Τα μέλη του Ομίλου, ακολουθώντας το αρχαίο γνωμικό «νους υγιής εν σώματι υγιεί», κατανόησαν ότι η ολοκληρωμένη μόρφωση των νέων δεν ήταν δυνατή χωρίς τη γυμναστική και την άσκηση στην ύπαιθρο. Έτσι, το 1902, ίδρυσαν αθλητικό τμήμα και συνεργάστηκαν με την ελληνική κοινότητα ώστε τα μέλη να γυμνάζονται στο Κοινοτικό Γυμναστήριο στη συμβολή των σημερινών οδών Ιασωνίδου και Κ. Παλαιολόγου. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν ναυτικό, ποδηλατικό και ποδοσφαιρικό τμήμα, με το τελευταίο να γίνεται σύντομα το πιο δημοφιλές.
Στις 23 Απριλίου 1905, καταγράφεται ο πρώτος επίσημος ποδοσφαιρικός αγώνας, ίσως ο πρώτος στη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία, πιθανώς και σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Τρία χρόνια μετά, τα μέλη του Ομίλου ίδρυσαν τον σημερινό Γυμναστικό Σύλλογο Ηρακλής. Λόγω της οθωμανικής κυβέρνησης της εποχής, ο Σύλλογος έφερε τον υποχρεωτικό τίτλο «Οθωμανικός Ελληνικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης Ο Ηρακλής», ο οποίος τροποποιήθηκε μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912.
Στους επιτίμους προέδρους συγκαταλέγεται ο Γενικός Διοικητής της Νομαρχίας Χασάν Φεχμί Πασάς, ο οποίος ενθάρρυνε το έργο του Ομίλου Φιλομούσων, συνέδραμε οικονομικά στις προσπάθειές του και τον έθεσε υπό την υψηλή προστασία του σουλτάνου της οθωμανικής αυτοκρατορίας Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ και ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος Β΄, ο οποίος δέχθηκε τον τιμητικό τίτλο με την ευκαιρία των εορτασμών των πέντε ετών του Ομίλου Φιλομούσων.
Η ιστορία μας είναι πλούσια και γεμάτη επιτεύγματα, που βασίζονται στις αξίες και το όραμα του Ομίλου Φιλομούσων. Σήμερα, συνεχίζουμε να στηρίζουμε την ανάπτυξη του αθλητισμού και την προώθηση των αξιών που καθιστούν τον Σύλλογο μας μοναδικό.
πηγή: Γιώργος Κωνσταντινίδης, Ο εν Θεσσαλονίκη Όμιλος Φιλομούσων (1899-1909).